Onderstaande items bieden een schets op hoofdlijnen van een Thuishuisproject. Nadere invulling vindt tijdens het ontwikkelingstraject plaats, in nauw overleg met de directbetrokkenen.
Een Thuishuisproject, dat wordt ‘gerund’ door (geschoolde) vrijwilligers, bestaat uit twee onderdelen:
1. Het Thuisbezoek: hierbij zijn vrijwilligers actief voor alleenstaande ouderen die niet alleen willen wonen en/of die (dreigen te) vereenzamen.
2. Het Thuishuis: een kleinschalige zelfstandige woonvorm voor dezelfde groep in hun eigen buurt of wijk.
Dit project nodigt maximaal uit om mee te (blijven) doen vanuit zelf- en samenredzaamheid, oftewel: op een fijne manier samen oud worden!
Doel van een Thuishuisproject
Doel is het bieden van een leef- en woonklimaat voor alleenstaande ouderen, die niet alleen willen wonen en/of die (dreigen te) vereenzamen, in de vorm van een Thuishuis, dat de eigen huiselijke situatie voor de ouderen zo dicht mogelijk benadert. Hierbij staan de wensen en de behoeften van de ouderen centraal, evenals het bevorderen of behouden van hun zelf- en samenredzaamheid. Daarnaast zullen voor zelfstandig wonende ouderen, vanuit een identieke visie en methodiek, Thuisbezoeken worden georganiseerd in de betreffende woonkern.
De visie van het Thuishuisproject is dat ouderen binnen het project de eigen regie houden, en daarbij is het van belang dat professionals vrijwilligers ondersteunen (… en niet andersom!).
Uitgangspunten van een Thuishuisproject
De belangrijkste uitgangspunten van het Thuishuisproject zijn:
- Het Thuishuisproject wordt ‘gerund’ door vrijwilligers; de professionele zorg- en dienstverleners ondersteunen deze vrijwilligers.
- Vrijwilligers krijgen, voordat zij aan het Thuishuisproject deelnemen, een relevante opleiding.
- In de ondersteuning en de begeleiding die de vrijwilligers bieden, staan de wensen en de daadwerkelijke behoeften van de ouderen centraal.
- De ondersteuning en de begeleiding richten zich op het zoveel mogelijk bevorderen en/of behouden van de zelf- en samenredzaamheid van de ouderen.
- De ouderen bepalen of, en in welke mate, ze behoefte hebben aan ondersteuning en begeleiding van de vrijwilligers.
- De behoefte aan privacy van de ouderen wordt te allen tijde gerespecteerd.
- Thuisbezoeken vinden plaats in de woonkern waarin het Thuishuis is gesitueerd.
- Het Thuishuis is kleinschalig: er wonen (minimaal) vijf tot (maximaal) zeven alleenstaande ouderen.
- De Thuishuisbewoners spelen een sleutelrol in de keuze van de nieuwe medebewoners.
- Het Thuishuis staat bij voorkeur in de buurt of in de wijk waaruit de ouderen afkomstig zijn.
- Het Thuishuis voldoet aan de eisen van levensloopbestendige ouderenhuisvesting.
- Het Thuishuisproject is geïntegreerd en geworteld in de wijk waar het staat, en maakt onderdeel uit van het netwerk wonen-zorg-welzijn.
De doelgroep van een Thuishuisproject
De doelgroep van een Thuishuisproject wordt gevormd door alleenstaande ouderen: mannen/vrouwen, die niet alleen willen wonen en/of die (dreigen te) vereenzamen. Mensen die onvoldoende zelf in staat zijn om emotioneel, organisatorisch en financieel hun alleen zijn of (dreigende) eenzaamheid te doorbreken, of om hun eigen sociale netwerken te ontwikkelen. Mensen die op een fijne manier samen oud willen worden, en die hun eigen sociale netwerk willen (her)ontwikkelen.
Nadere beschrijving van een Thuishuisproject
Het Thuishuisproject wordt ondersteund door een vrijwilligersorganisatie, waarvan de vrijwilligers de ouderen – indien nodig – tijdelijk ondersteuning en begeleiding kunnen bieden, voornamelijk via het Thuisbezoek, en soms ook in het Thuishuis. Hoe groot de daadwerkelijke behoefte aan ondersteuning en begeleiding is, zal sterk afhangen van de behoefte van de individuele ouderen. De vrijwilligers sluiten met hun inzet aan op de wensen en de behoeften van de ouderen, en richten zich op het bevorderen of op het behouden van hun zelf- en samenredzaamheid. Naast praktische en emotionele ondersteuning stimuleren de vrijwilligers de deelname van ouderen aan sociale activiteiten en vrijetijdsactiviteiten, en hun participatie in de buurt of in de wijk. Zo kan een vrijwilliger niet alleen een oudere begeleiden bij een bezoek aan het ziekenhuis, en luisteren naar diens verhaal; hij kan ook stimuleren dat er huishoudelijke taken worden verricht, dat er wordt meegeholpen aan het onderhoud van de tuin, dat ouderen gezamenlijk koffie- en theedrinken en maaltijden gebruiken, en dat zij deelnemen aan activiteiten als kaarten, scrabbelen, handwerken, of bezoek aan theater of bioscoop. Het is aan de ouderen of ze al dan niet aan een activiteit deelnemen. De behoefte aan privacy van ouderen wordt te allen tijde gerespecteerd.
De vrijwilligers worden ondersteund door de vrijwilligerscoördinator.
Basisactiviteiten van een Thuishuisproject
Een Thuishuisproject streeft ernaar om zijn doelstelling via twee wegen te bereiken:
-Enerzijds door met de vrijwilligerscoördinator en de vrijwilligers te komen tot het opzetten van het Thuisbezoek. Personen uit de doelgroep van een Thuishuisproject, die niet of nog niet wensen te verhuizen, maar die wél kiezen voor verbetering van hun maatschappelijke contacten, zullen regelmatig bezoek kunnen ontvangen van de vrijwilligers, gericht op het uitbreiden van zelf- en samenredzaamheid.
-Anderzijds de realisatie en de vormgeving van een Thuishuis, in samenwerking met de huisvester en de gemeente.
Incidentele activiteiten van een Thuishuisproject
Incidentele activiteiten kunnen zowel thuis als buitenshuis door de vrijwilligers worden georganiseerd’. Te denken valt aan samen bezoeken van culturele evenementen, deelnemen aan verenigingsleven, uitstapjes. Vaak ontstaan bij een Thuishuisproject ook – al dan niet tijdelijk – bijvoorbeeld: een zondagmiddagcafé (zondag is vaak een lastig dagdeel in de week voor ouderen die – te – veel alleen zijn), vervoersservice, een Thuisbus (‘pop-up’ ontmoetings-terras op locatie in de wijk), een winterfeest, een Ouder-Maatje-project (een vorm van speeddaten, gericht op het koppelen van activiteitenmaatjes)
(zie verder ook bij ‘verschillende Thuisbezoek-projecten’)
Een Thuishuisproject en de kwaliteit van de bejegening, de sfeer en een passende omgeving
Een vrijwilliger in het Thuishuisproject is een Veilige Vertrouwde Vreemde (VVV). Als vrijwilliger sta je buiten de eigen familie- en vriendenkring van de mensen die je bezoekt. Je hoeft ook geen vriend(in) te worden van deze mensen; uiteindelijk blijf je een vreemde, maar wel een veilige en vertrouwde vreemde, bij wie mensen hun verhaal kwijt kunnen en bij wie zij ondersteuning en advies kunnen vinden.
Het vrijwilligerswerk in het Thuishuis is geheel afhankelijk van en afgestemd op de behoeften vanuit de ouderengroep; in het beste geval is er geen behoefte aan ondersteuning. Bij voorkeur regelen de bewoners hun eigen – en gezamenlijke – leven namelijk zélf, en dat is precies de bedoeling: zélf de regie houden.
De vrijwilligersorganisatie bij een Thuishuisproject en de integratie in de lokale gemeenschap
Aan het Thuishuisproject is een vrijwilligersorganisatie verbonden die vrijwilligers inzet ter ondersteuning en begeleiding van – met name – zelfstandig wonende ouderen in de buurt of de wijk, die moeite hebben met alleen wonen. Dan spreken we van ‘outreachend werken’ in de vorm van het Thuisbezoek.
Vrijwilligers kunnen ook actief zijn voor bewoners van het Thuishuis, maar met de nodige terughoudendheid, en alleen als het écht niet anders kan. Het is immers van groot belang dat zelf- en samenredzaamheid van de bewonersgroep niet worden verstoord.
Deze vrijwilligersorganisatie wordt georganiseerd in een ‘Stichting Thuishuis ’, en bestaat uit een stichtingsbestuur, een betaalde vrijwilligerscoördinator, en vrijwilligers.
Te verwachten resultaten van een Thuishuisproject
Een Thuishuisproject is relatief nieuw. Dit betekent dat we alleen een indicatie kunnen geven van de te verwachten resultaten:
- Toename van sociale activiteiten binnens- en buitenshuis.
- Hogere participatie in de buurt of in de wijk.
- Behoud of toename van levensvreugde en kwaliteit van leven.
- Langer zelfstandig wonen.
- Groter gevoel van veiligheid en geborgenheid.
- Uitstel van zorgbehoefte; fysieke en psychische klachten kunnen afnemen.
- Bevorderen van betrokkenheid van buurtbewoners bij elkaar.
- Verminderen van eenzaamheid in de buurt of in de wijk.